Een viaduct of een brug voor Antwerpen?

Klik op de afbeelding om de uitzending te herbekijken.


Panorama op zondag 26 oktober om 20u10 en 0u25 uur op Canvas
In Madrid is vorig jaar één miljoen vierkante meter open ruimte gecreëerd in het centrum van de stad. De werkwijze was simpel: de kleine ring is voor een kwart ondergronds gelegd, in tunnels. De gigantische ruimte tussen het Koninklijk Paleis en het bos van Casa de Campo, vroeger ingenomen door een autostrade met 8 rijvakken, wordt nu omgevormd tot een groenzone voor wandelaars en fietsers. Dankzij nieuwe boortechnologie is die optie haalbaar en betaalbaar.

In Antwerpen woedt de discussie 'viaduct versus tunnel' weer volop. Na tien jaar is het project van de sluiting van de ring weer aanbeland waar het begon. De mogelijke tracés voor de zogenaamde Oosterweelverbinding worden op dit moment onderzocht. Panorama brengt het verhaal van het meest ambitieuze en tegelijk slechtst gemanagede bouwproject ooit in Vlaanderen.

Het begon met een droom van enkele politici, onder wie de vorige Antwerpse gouverneur Camille Paulus. "Ik wilde de mobiliteitsproblemen oplossen, en ik had heel graag een brug gezien over de Schelde, ik geef het graag toe. Dat kon technisch niet, maar nu is het een prachtig viaduct geworden, een echte landmark voor Antwerpen die onze stad op de wereldkaart zal zetten." Maar de droom van Paulus lijkt tien jaar later als een zeepbel uiteen te spatten. De Antwerpenaar keert zich plots tegen de Lange Wapper, zoals het viaduct is gedoopt.

Panorama toont dat het stevig maatschappelijk draagvlak waarop het project moest steunen eigenlijk niet meer dan drijfzand was. Jarenlang werden critici de mond gesnoerd, omdat ze de toekomst van Antwerpen zouden hypothekeren, en werden de Antwerpenaren in het ongewisse gelaten over het project. "Wij weten van niets. Er is ons nooit iets uitgelegd, laat staan iets gevraagd. Het is allemaal boven onze hoofden beslist", zeggen veel Sinjoren. Wat ze wel merken is dat de geschatte kostprijs van de Oosterweelverbinding jaar na jaar met honderden miljoenen euro de hoogte ingaat.

De strategie om de plannen door te drukken zonder veel debat of inspraak wreekt zich wanneer het project de uitvoeringsfase nadert. In juni dit jaar barst het sluimerend ongenoegen over de Lange Wapper open als een rijpe zweer. Het resultaat is dat de Vlaamse Regering gedwongen wordt om minstens de pauzeknop in te drukken. "Er is zeer slecht gecommuniceerd met de bevolking, en dat was een strategische flater", zegt Vlaams minister van ruimtelijke ordening Dirk Van Mechelen.

Het tunnelalternatief komt opnieuw op tafel. De actiegroep stRaten Generaal, die drie jaar geleden dit alternatief heeft voorgesteld, is opgetogen. Maar Karel Vinck, de nieuwe sterke man van de BAM, het bedrijf dat instaat voor de uitvoering van het project, lijkt zeker van zijn zaak. "Ik verwacht dat de nieuwe studie het huidige project zal bevestigen, met eventueel kleine aanpassingen. Als we echt naar een nieuw tracé zouden gaan, zitten we met een gigantisch probleem." Een reportage van Wim Van den Eynde, Aart De Zitter en Mark De Visscher.